فناوریهای ترغیبی و کاپتولوژی ؛کاربردها در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی

هدف/ زمینه: هدف مقالۀ حاضر، تشریح مفهوم فناوری ترغیبی، اصول و راهبردهای حاکم برآن و نیز مدل رفتاری فاگ است. این مدل چگونگی تأثیرگذاری این فناوری بر رفتار انسان را به تصویر می‌کشد. به دلیل عدم کفایت اصل استفاده‌پذیری در طراحی نظامهای اطلاعاتی، در سالهای اخیر توجه ویژه‌ای به نوعی از فناوری با عنوان فناوری ترغیبی معطوف شده است. هدف فناوری ترغیبی، تأثیرگذاری بر رفتار کاربر با بهره‌گیری از فنون و راهبردهای متقاعدسازی در محصولات الکترونیکی و رایانه‌ای، وب‌سایتها و نرم‌افزارها به گونه‌ای است که بر افراد تأثیر مثبت بگذارد و در نتیجۀ آن نگرش و رفتار آنها را تغییر دهد. روش: این پژوهش با بررسی اسنادی رویکرد فاگ در فناوریهای ترغیبی، مدل رفتاری و راهبردهای حاکم بر این فناوریها، به شناسایی کاربردهای بالقوه این فناوریها در حوزۀ کتابداری و اطلاع‌رسانی که بیش از سایر حوزه‌ها با تعاملات کاربران و فناوریها سرو کار دارد، پرداخته است. یافته‌ها: کاربرد در آموزش استفاده از کتابخانه و نظامهای اطلاعاتی، یادگیری، بازاریابی خدمات و منابع کتابخانه، طراحی وب‌سایت کتابخانه‌ها، طراحی نظامهای اطلاعاتی، کاربرد در نظامهای توصیه‌گر، رفع مشکلات بازیابی اطلاعات با استفاده از اصول فناوریهای ترغیبی نظیر پیشنهاد، فراهم‌آوری تجربه و...، برخی از کاربردهای فناوریهای ترغیبی هستند که در این مقاله با ارائه مثالهایی به منظور ارائه تصویری عینی و مصداق واقعی این کاربردها بررسی می‌شوند. در پایان، به منظور ارائه راهکارهای عملی، مراحل عملی جهت طراحی فناوریهای ترغیبی تشریح شده است.